• Kradzież
• Rozbój
• Oszustwo
• Niealimentacja
• Znęcanie się
• Umorzenie konsensualne
• Końcowe zaznajomienie z materiałami postępowania
• Poręczenie majątkowe
• Jak złożyć wniosek o uzasadnienie wyroku?
• Ściganie listem gończym
• List żelazny
• Wyłączenie sędziego
• Warunkowe umorzenie postępowania karnego
• Podjęcie warunkowo umorzonego postępowania
• Skazanie bez przeprowadzenia rozprawy
• Dobrowolne poddanie się karze
• Czy przeklejenie ceny w sklepie to przestępstwo?
• Przestępstwo przywłaszczenia.

Sprawy karne / Jakie mam prawa jako pokrzywdzony?

Jako pokrzywdzonemu przestępstwem przysługuje Ci w postępowaniu karnym szereg uprawnień, o których powinieneś wiedzieć i z których warto korzystać. Uprawnienia te różnią się w zależności od etapu postępowania karnego, które dzieli się na dwa zasadnicze etapy, tj. prowadzone przez prokuratora albo policję postępowanie przygotowawcze oraz postępowanie sądowe.

W zależności od etapu postępowania jako pokrzywdzonemu przestępstwem przysługują Ci następujące prawa:

1. Złożyć zawiadomienie o przestępstwie popełnionym na Twoją szkodę (art. 304 § 1 kpk).

2. Złożyć wniosek o ściganie w sprawach o przestępstwa ścigane na wniosek (przestępstwa takie stanowią np. przestępstwo groźby karalnej, albo niealimentacji).

Uwaga! Wniosek o ściganie możesz cofnąć za zgodą prokuratora w postępowaniu przygotowawczym albo za zgodą sądu do rozpoczęcia przewodu sądowego na pierwszej rozprawie głównej (uprawnienie to nie dotyczy przestępstwa zgwałcenia).

3. Organy ścigania mają obowiązek powiadomić Cię o wszczęciu, odmowie wszczęcia albo o umorzeniu śledztwa lub dochodzenia (art. 305 § 4 kpk, art. 325a § 2 kpk).

4. Jeżeli w ciągu 6 tygodni nie zostałeś powiadomiony o wszczęciu albo odmowie wszczęcia śledztwa lub dochodzenia Złożenia zażalenia do prokuratora nadrzędnego albo powołanego do nadzoru nad organem, któremu złożył zawiadomienie o przestępstwie, jeżeli w ciągu 6 tygodni nie został powiadomiony o wszczęciu albo odmowie wszczęcia śledztwa lub dochodzenia (art. 306 § 3 kpk, art. 325a § 2 kpk);

5. Masz prawo ustanowić pełnomocnika (art. 87 § 1 kpk). Pełnomocnik może działać za Ciebie od samego początku postępowania, np. złożyć w Twoim imieniu zawiadomienie o przestępstwie.

Uwaga! Jeżeli Twoje warunki materialne nie pozwalają Ci na poniesienie kosztów związanych z pełnomocnictwem bez uszczerbku dla siebie i rodziny, możesz złożyć wniosek o wyznaczenie Ci pełnomocnika z urzędu (art. 88 kpk);

6. Masz prawo złożyć zażalenie na postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa lub dochodzenia (art. 306 § 1 kpk, art. 325a § 2 kpk).

7. Masz prawo składać wnioski o dokonanie czynności śledztwa lub dochodzenia (art. 315 § 1 kpk, art. 325a § 2 kpk);

8. Masz prawo brać udział w czynnościach śledztwa lub dochodzenia (art. 317 § 1 kpk, art. 325a § 2 kpk).

Uwaga! Prokurator może odmówić dopuszczenia Cię do udziału w czynności jedynie ze względu na ważny interes śledztwa lub dochodzenia (art. 317 § 2 kpk, art. 325a § 2 kpk). Ograniczenie to nie dotyczy udziału w czynności, o której przeprowadzenie sam wnosiłeś.

9. Masz prawo zwrócić się w toku śledztwa lub dochodzenia do sądu z żądaniem przesłuchania świadka, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo, że nie będzie można go przesłuchać na rozprawie (np. masz informację o tym, że świadek jest w złym stanie zdrowia albo zamierza wyjechać na stałe za granicę).

10. Masz prawo otrzymać postanowienie o dopuszczeniu dowodu z opinii biegłych albo instytucji specjalistycznej oraz wzięcia udziału w przesłuchaniu biegłych i zapoznania się z opinią złożoną na piśmie (art. 318 kpk);

11. Jeżeli obawiasz się o bezpieczeństwo swoje lub najbliższych Ci osób masz prawo wnioskować o zastrzeżenie danych dotyczących Twojego miejsca zamieszkania do wyłącznej wiadomości prokuratora lub sądu. W takim wypadku pisma procesowe doręczane będą na wskazany przez Ciebie adres (art. 191 § 3 kpk);

12. Masz prawo zgłosić zarzuty co do treści protokołu dokumentującego czynność procesową w której uczestniczyłeś (art. 150 § 2 kpk);

13. Za zgodą prowadzącego postępowanie, masz prawo przeglądać akta postępowania i sporządzać z nich odpisy i kserokopie. Prowadzący postępowanie nie może odmówić Ci sporządzenia odpisu protokołu czynności, w której uczestniczyłeś, jak również dokumentu pochodzącego od niego lub sporządzonego z jego udziałem (art. 157 § 3 kpk).

Uwaga! Jeżeli wydano postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa lub dochodzenia oraz postanowienia o umorzeniu śledztwa lub dochodzenia (art. 306 § 1 kpk, art. 325a § 2 kpk), prowadzący postępowanie nie może odmówić Ci wglądu do akt.

14. Masz prawo złożyć zażalenie na odmowę udostępnienia akt (art. 159 kpk)

15. Masz prawo złożyć zażalenie na postanowienie o umorzeniu śledztwa lub dochodzenia (art. 306 § 1 kpk, art. 325a § 2 kpk),

16. Masz prawo złożyć zażalenie na czynności inne niż postanowienia i zarządzenia naruszające Twoje prawa (art. 302 § 2 kpk),

17. Masz prawo złożyć zażalenie na postanowienie co do dowodów rzeczowych w razie umorzenia śledztwa lub dochodzenia (art. 323 § 1 kpk, art. 325a § 2 kpk);

18. Masz prawo złożyć wniosek o wyłączenie sędziego (prokuratora, innych osób prowadzących postępowanie przygotowawcze, oskarżyciela publicznego) jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie (art. 42 § 1 kpk w zw. z art. 41 § 1 kpk oraz art. 47 kpk);

19. Powinieneś zostać niezwłocznie powiadomiony przez sąd lub prokuratora o uchyleniu tymczasowego aresztowania wobec podejrzanego, nieprzedłużeniu tymczasowego aresztowania lub o zmianie tymczasowego aresztowania na inny środek zapobiegawczy (art. 253 § 3 kpk);

20. Masz prawo złożyć wniosek o przeprowadzenie mediacji z podejrzanym (art. 23a § 1 kpk).

Uwaga! Sprawa nigdy nie może trafić do mediacji bez Twojej zgody.

21. Masz prawo złożyć do sądu aktu oskarżenia o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego w razie powtórnego wydania przez prokuratora postanowienia o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu postępowania przygotowawczego. Termin do wniesienia aktu oskarżenia wynosi miesiąc od doręczenia pokrzywdzonemu zawiadomienia o postanowieniu.

    Uwaga! Akt oskarżenia powinien być sporządzony i podpisany przez adwokata.

22. Masz prawo wystąpić z powództwem cywilnym oraz żądania zabezpieczenia tego powództwa.

23. Masz prawo złożyć oświadczenie, że chcesz działać w charakterze oskarżyciela posiłkowego (art. 53 i 54 kpk) lub powoda cywilnego (art. 62 kpk).

    Uwaga! Musisz to zrobić najpóźniej do czasu rozpoczęcia przewodu sądowego. Po tym terminie stracisz prawo do występowania jako strona postępowania.

    Pamiętaj! Tylko jako oskarżyciel posiłkowy będziesz miał prawo w postępowaniu sądowym składać wnioski dowodowe, być obecnym na całej rozprawie, zadawać pytania przesłuchiwanym osobom oraz złożyć apelację od wyroku.

24. Masz prawo złożyć do sądu wniosku o orzeczenie obowiązku naprawienia wyrządzonej szkody w całości lub części wobec sprawcy przestępstwa spowodowania śmierci, ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, naruszenia czynności narządu ciała lub rozstroju zdrowia, przestępstwa przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji lub przestępstwa przeciwko środowisku, mieniu i obrotowi gospodarczemu.

Uwaga! Masz na to czas tylko do momentu zakończenia Twojego przesłuchania na rozprawie głównej.